Chùa Bà Thiên Hậu, Điểm Đến Đậm Văn Hoá Quảng Đông Ở TP.HCM

Đã từ lâu, Sài Gòn gắn liền với hình ảnh hối hả, đông đúc, nhộn nhịp cả ngày lẫn đêm; nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Sài Gòn vẫn có những nơi thật sự bình yên để người dân tìm đến sau những bon chen của cuộc sống mưu sinh, và Chùa Bà Thiên Hậu là một chốn đi về như thế.

Chùa Bà Thiên Hậu không chỉ là nơi cổ tự, điểm đến tâm linh thân thuộc của người Sài Gòn, mà còn là địa điểm du lịch hấp dẫn bởi vẻ đẹp kiến trúc và lịch sử thú vị của nó. Đặc biệt, vào mỗi dịp Tết đến xuân về, Chùa Bà Thiên Hậu là nghi ngút nhang đèn, tấp nập người đến cầu xin, khấn nguyện. Hãy cùng Klook tìm hiểu Chùa Bà Thiên Hậu, một trong những ngôi chùa nổi tiếng và linh thiêng nhất đất Sài thành nhé.

Chùa Bà Thiên Hậu, hay còn gọi là Chùa Bà Chợ Lớn hoặc Hội Quán Tuệ Thành - có tên chữ Hán là Thiên Hậu miếu, hay Pò Mỉu trong tiếng Quảng Đông. Đây là nơi thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu. Chùa được xây dựng vào năm 1760, thế kỷ XVII, được biết đến là một trong những nơi thờ tự lâu đời nhất ở Sài Gòn. Ngôi chùa được thành lập bởi những người Hoa di cư và sinh sống tại khu Chợ Lớn, mang theo văn hóa và kiến trúc Trung Hoa và thể hiện trên công trình Chùa Bà Thiên Hậu.

Trải qua 262 năm thăng trầm với thời gian, Chùa Bà Thiên Hậu ngày nay không chỉ là ngôi nhà tâm linh, có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống văn hóa của người Việt gốc Hoa ở Sài Gòn, mà còn là điểm du lịch độc đáo, thu hút rất nhiều khách tham quan, viếng chùa. Chính nhờ lối kiến trúc đặc trưng và mang những màu sắc rất riêng, mà Chùa Bà Thiên Hậu vô tình trở thành “thiên đường sống ảo” của các bạn trẻ, mang lại cho bạn hàng nghìn góc ảnh long lanh, đậm nét hoài cổ.

Chùa bà Thiên Hậu tọa lạc tại số 710 Nguyễn Trãi, phường 11, quận 5, thành phố Hồ Chí Minh. Đây là khu vực thuộc trung tâm Chợ Lớn, một khu phố Hoa nổi tiếng ở Sài thành. Vì thế, đến tham quan Chùa Bà Thiên Hậu là bạn có dịp đi dạo qua trung tâm thứ hai của Sài Gòn, nơi dân cư đông đúc, giao thương tấp nập, bên cạnh những giá trị lịch sử và văn hóa gắn liền với cộng đồng người gốc Hoa đã ở đây qua bao thế hệ.

– Sáng: 6h00 – 11h30

– Chiều: 13h00 – 16h30

(*) Thời gian có thể thay đổi trong các dịp lễ lớn, nên bạn nên kiểm tra trước khi đi để chủ động hơn trong hành trình.

Chùa Bà Thiên Hậu tọa lạc giữa lòng khu Chợ Lớn nhộn nhịp, là điểm đến tâm linh nổi bật với kiến trúc Á Đông độc đáo và bề dày văn hóa người Hoa tại Sài Gòn. Để đến đây, bạn có thể lựa chọn nhiều phương tiện khác nhau tùy vào lịch trình và sở thích cá nhân.

1. Nếu đi bằng ô tô hoặc xe máy, bạn chạy theo trục đường Nguyễn Thị Minh Khai, đến giao lộ Hùng Vương – Hồng Bàng thì rẽ vào đường Lương Như Học. Chạy tiếp đến đoạn giao với Nguyễn Trãi, nhìn sang là thấy cổng chùa nằm yên bình giữa phố xá đông đúc.

2. Nếu đi bằng xe buýt, các tuyến gần Chùa Bà bao gồm 05, 08, 54, 56, 62, 150. Đây là lựa chọn tiết kiệm, tiện lợi cho những ai muốn kết hợp khám phá các địa điểm xung quanh khu Chợ Lớn.

Ngoài ra, nếu bạn muốn có chuyến đi trọn gói, thoải mái không lo tìm đường, thì có thể tham khảo các tour tham quan Chùa Bà Thiên Hậu kết hợp khám phá Chợ Lớn đang có trên Klook. Lịch trình thường bao gồm hướng dẫn viên, xe đưa đón và ghé thăm nhiều địa điểm văn hóa – ẩm thực thú vị trong khu vực. Một lựa chọn tiện lợi cho hành trình trải nghiệm trọn vẹn hơn!

Chùa Bà Thiên Hậu là nơi thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, tên thật là Lâm Mặc Nương, sinh năm 1044 tại đảo Mi Châu, Phúc Kiến, dưới đời vua Tống Nhân Tông. Ngay từ bé, bà đã gây chú ý bởi chào đời muộn đến 3 tháng, và dần có những tài năng thiên bẩm trong nhiều lĩnh vực. Bà biết đọc từ năm 8 tuổi, đến năm  11 tuổi thì tu theo Đạo giáo. 13 tuổi, bà thọ lãnh thiên thơ từ thần Võ Y. Bà còn tìm được dưới giếng lạn một xấp cổ thư khác, rồi theo đó mà tu tập.

Câu chuyện bắt đầu từ một lần gia đình bà đi Giang Tây để buôn muối. Khi thuyền đang đi giữa đường thì gặp bão lớn. Lúc ấy, bà đang ngồi dệt vải bên cạnh mẹ, nhưng đã lao đến cứu cha, ông Lâm Tích Khánh, và hai anh trai của mình. Bà dùng răng để cắn chéo áo của cha, 2 tay thì giữ lấy 2 anh. Tuy nhiên, giữa lúc đó mẹ bà lại gọi, buộc bà phải mở miệng trả lời nên sóng gió đã cuốn người cha đi mất.

Từ đó, mỗi khi thuyền bè ra khơi gặp nạn, người ta khấn vái xin bà giúp đỡ. Vào năm 1110, vua Tống đã sắc phong bà Lâm Mặc Nương là Thiên Hậu Thánh Mẫu. Về sau, Thiên Hậu Thánh Mẫu được người Hoa ở Việt Nam thờ cúng để bày tỏ lòng biết ơn, bởi họ đã di cư từ Quảng Đông đến Sài Gòn bình an vô sự. Đồng thời, họ cũng tin rằng, nhờ sự hiển linh của bà mới có thể vượt qua được mọi trở ngại để an cư lạc nghiệp.

Từ cuối thế kỷ XVII, sau khi rời Trung Quốc để sang Việt Nam lập nghiệp ở Đề Ngạn, nay là Chợ Lớn, người Hoa đã thành lập một khu dân cư và cộng đồng riêng của mình tại đây. Họ đem theo cả phong tục, tập quán, lẫn bản sắc văn hóa của quê cũ đến vùng đất mới.

Năm 1760, một nhóm người Hoa gốc Tuệ Thành đã quyên góp tiền bạc, công sức, cùng nhau xây dựng Chùa Bà Thiên Hậu để làm nơi thờ cúng và bày tỏ lòng biết ơn với bà Thánh Mẫu đã che chở cho họ. Trải qua nhiều lần trùng tu, ngôi chùa vẫn giữ được những đường nét độc đáo màu sắc vốn có như lúc ban đầu, và lưu giữ rất nhiều cổ vật quý. Vào ngày 7/1/1993, Chùa Bà Thiên Hậu được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Chùa Bà Thiên Hậu mang kiến trúc Trung Hoa truyền thống, gồm bốn gian nhà nối liền thành hình chữ “khẩu” hoặc “quốc”. Cổng tam quan được thiết kế cách điệu với lối vào chính giữa và hai hành lang hai bên. Điểm đặc biệt nhất là hệ thống tượng gốm và phù điêu mô phỏng các điển tích Trung Hoa, phủ kín mái chùa, hiên, bàn thờ và tường. Các tác phẩm này được chế tác bởi hai lò gốm nổi tiếng Bửu Nguyên và Đồng Hòa từ năm 1908.

Khi bước qua ba gian chính – tiền điện, trung điện và hậu điện – bạn sẽ cảm nhận được sự tĩnh lặng, linh thiêng. Các gian được nối bằng thiên tỉnh (giếng trời), vừa đón ánh sáng tự nhiên vừa tạo độ thông thoáng cho không gian chùa.

Tiền điện chùa Bà Thiên Hậu là nơi đặt bàn thờ Phúc Đức Chánh Thần bên phải và Môn Quan Vương Tả bên trái. Các bia đá ghi lại truyền thuyết về Thiên Hậu Thánh Mẫu cùng những bức tranh vẽ Bà đang hiển linh trên sóng nước cũng được đặt tại đây.

Trung điện có bộ lư pháp lam (ngũ sự) lớn được đúc tinh xảo vào năm Quang Tự thứ 12 (1886), và được đánh giá là một trong những bộ lư cổ đẹp nhất Việt Nam. Hai bên là những vật dụng để rước Bà vào ngày Lễ hội Vía Bà như: thuyền rồng cổ chạm hình nhân, kiệu cổ sơn son thếp vàng, v.v.

Hậu điện, hay Chính điện, chính là Thiên Hậu Cung, bao gồm ba gian: gian giữa thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, gian phải thờ Kim Hoa Nương Nương, và gian trái thờ Long Mẫu Nương Nương. Tượng Thiên Hậu Thánh Mẫu được tạc từ gỗ nguyên khối cao 1m, vốn đã có trước khi xây chùa và thờ ở Biên Hòa đến năm 1836 mới chuyển về đây. Bà Thiên Hậu được xem như vị thần bảo trợ ngư dân và người đi biển, được tôn kính đặc biệt trong Phật giáo và Đạo giáo ở các quốc gia Đông Á. Hai gian phụ của cchính điện còn đặt tượng các thần: Quan Thánh, Địa Tạng, và Thần Tài. Các pho tượng được khoác áo thêu rất lộng lẫy.

Chùa Bà Thiên Hậu hiện đang lưu giữ khoảng 400 đồ cổ, những bức tranh đắp nổi liên hoàn, các tượng đá, bia đá, lư hương đá, lư hương đồng, các bức hoành phi, câu đối, v.v. được chế tác công phu, tỉ mỉ. Đặc biệt, hai đại hồng chung niên hiệu Càn Long năm thứ 60 (1796) và Đạo Quang năm thứ 10 (1830) nằm trong số các cổ vật quý được đặt ở Chính điện. Trong tủ kính lớn còn có tượng Bát Tiên và tướng lĩnh của D'Ariès vào năm 1860 để cấm các binh sĩ Phú Lang Sa và Y Pha Nho phá phách.

Khi đến Chùa Bà Thiên Hậu, đừng bỏ qua nghi lễ xin xăm, xin quẻ – một trong những nét văn hóa tâm linh được nhiều người trân quý. Bạn có thể viết điều ước của mình lên giấy, treo lên cùng vòng nhang lớn đang tỏa khói nghi ngút trước điện chính. Những lời cầu xin bình an, may mắn, công việc hanh thông hay nhân duyên viên mãn đều được gửi gắm trong khói hương và lòng thành tâm.

Vào những ngày rằm, mùng một – đặc biệt là dịp đầu năm – chùa luôn tấp nập nam thanh nữ tú đến cầu duyên, xin lộc tình yêu. Với niềm tin rằng Thiên Hậu Thánh Mẫu luôn thấu hiểu và che chở, nhiều người xem nơi đây là “địa chỉ vàng” để giải lời nguyền… F.A!

Nếu bạn có dịp đến Sài Gòn vào khoảng ngày 22–24 tháng 3 âm lịch, nhất định đừng bỏ lỡ lễ hội lớn nhất trong năm của Chùa Bà – Lễ Vía Bà Thiên Hậu. Đây là thời điểm chùa trở nên náo nhiệt, rực rỡ với lễ rước kiệu Bà quanh khu Chợ Lớn, kèm theo đó là các màn múa lân, múa rồng, biểu diễn nhạc dân tộc. Không chỉ là dịp lễ tôn vinh tín ngưỡng cộng đồng người Hoa, đây còn là trải nghiệm văn hóa độc đáo dành cho mọi du khách yêu Sài Gòn.

Ngoài ngôi chùa chính tọa lạc tại số 710 Nguyễn Trãi, Chùa Bà Thiên Hậu còn hiện diện ở nhiều địa điểm khác trong khu vực quận 5 – nơi cộng đồng người Hoa sinh sống lâu đời. Bạn có thể ghé thăm Quỳnh Phủ hội quán (276 Trần Hưng Đạo), Tam Sơn hội quán (116 Triệu Quang Phục), hay Hà Chương hội quán (802 Nguyễn Trãi) để cảm nhận sự đa dạng và phong phú của văn hóa tín ngưỡng nơi đây.

Đến quận 5 mà chỉ viếng chùa thì vẫn chưa đủ. Hãy dành thời gian dạo chơi khu phố người Hoa, nơi mang đến không chỉ trải nghiệm tâm linh mà còn là chuyến du hành qua ẩm thực và kiến trúc độc đáo. Từ con hẻm Hào Sĩ Phường hơn trăm tuổi với vibe Hong Kong cổ kính, cho đến phố đèn lồng Lương Nhữ Học rực rỡ mỗi khi đêm xuống – tất cả đều khiến bạn cảm thấy như đang bước vào một không gian hoàn toàn khác biệt giữa lòng Sài Gòn.

Nếu muốn kết hợp tham quan với mua sắm, hãy ghé The Garden Mall, Parkson Hùng Vương hoặc chợ An Đông – nơi nổi tiếng với thời trang giá sỉ và nhiều mặt hàng nội địa độc đáo. Và đừng quên, nếu cần một lịch trình sẵn sàng hoặc các gợi ý “ngon – bổ – rẻ” thì #teamKlook luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn đó!

Trong khu vực quận 5 có rất nhiều khách sạn, homestay từ bình dân đến cao cấp cho bạn lựa chọn. Nếu bạn là “fan” của ẩm thực Trung Hoa và yêu thích không khí hoài cổ thì đừng ngần ngại, hãy chọn một nơi lưu trú ngay giữa lòng Chợ Lớn nha. Nhớ đặt phòng qua kênh của Klook và nhập mã ưu đãi để được giảm giá nhiều nhất có thể nha.

Du lịch Sài Gòn không chỉ có những cao ốc chọc trời, hay những nơi vui chơi giải trí hiện đại, sầm uất, mà còn có những nơi rất thanh tịnh, yên ả như ở Chùa Bà Thiên Hậu. Ngôi chùa như một minh chứng cho sự phong phú của văn hóa, lịch sử nước Nam, kể từ khi những người Hoa đầu tiên vượt biển đến đây lập nghiệp và mang theo nét đặc trưng của văn hóa xứ sở. Trong đó, các tín ngưỡng dân gian tuy nhuốm màu huyền sử nhưng lại đặc sắc, thu hút sự quan tâm của dân địa phương lẫn du khách.

Nhớ tham khảo thêm các địa điểm du lịch sau một tuần bận rộn, hay các điểm check-in cực chất gần Sài Gòn, cùng các voucher ăn uống siêu hấp dẫn chỉ có tại Klook nè. Đừng quên ghé Blog của Klook Vietnam để bỏ túi thêm nhiều kinh nghiệm du lịch tự túc và mẹo vặt cuộc sống hay ho nhé. 

Bạn đã check-in tại Chùa Bà Thiên Hậu hay chưa?